ਮਨਮੋਹਨ ਬਾਵਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ '20,000 ਮੀਲ ਲੰਬੀ ਦੇਸ਼-ਕਾਲ ਯਾਤਰਾ' ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਯਾਤਰਾ ਵਰਣਨ (travelogue) ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਫ਼ਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਈਰਾਨ, ਯੂਨਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਲੇਖਕ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੇ ਗਏ ਸਥਾਨਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਾਰ
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲੀ ਯਾਤਰਾ ਸਿਰਫ਼ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾ ਕੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਅਤੇ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਇਤਿਹਾਸ, ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੈ।
-
ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਸੰਗਮ: ਮਨਮੋਹਨ ਬਾਵਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਈਰਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਹਾਂ, ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਹੀ ਧਾਗੇ ਵਿੱਚ ਪਰੋਂਦੇ ਹਨ।
-
ਦੇਸ਼-ਕਾਲ ਦੀ ਧਾਰਨਾ: ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ 'ਦੇਸ਼-ਕਾਲ ਯਾਤਰਾ' ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖਕ ਸਿਰਫ਼ ਥਾਂਵਾਂ ਦਾ ਹੀ ਸਫ਼ਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਜਾ ਕੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੀਤਿਆ ਹੋਇਆ ਸਮਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
-
ਫਲਸਫਾ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਖੋਜ: ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਹਰੀ ਦੁਨੀਆ ਬਾਰੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀ, ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰਲੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਵੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਖੋਜ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਹਨ।
ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਉਂਦੀ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਉਸਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
