BOL MARDANAYA - Jasbir Mand

'ਬੋਲ ਮਰਦਾਨਿਆ' ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਵੀ ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

'ਬੋਲ ਮਰਦਾਨਿਆ' ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸਾਰ

ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਇਨਕਲਾਬ, ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। 'ਮਰਦਾਨਾ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਰਦ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਸਾਰੇ ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਬੇਖੌਫ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਹੈ ਜੋ ਹਾਲਾਤਾਂ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

• ਇਨਕਲਾਬੀ ਆਵਾਜ਼: ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਇੱਕ ਸੱਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ, ਮਰਦਾਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਦੇ ਬੁਰੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਚੁੱਪ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਵੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁਟ ਹੋ ਕੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

• ਸਮਾਜਿਕ ਬੇਇਨਸਾਫੀ: ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਨੇ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬਾਂ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਨਿਮਨ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਲੋਕ ਕਿਵੇਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਨ।

• ਡਰ ਦਾ ਤਿਆਗ: ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਰ ਜਾਂ ਲਾਲਚ ਕਾਰਨ ਸੱਚ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਚੁੱਪ ਰਹਾਂਗੇ, ਜ਼ੁਲਮ ਵੱਧਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 'ਬੋਲ ਮਰਦਾਨਿਆ' ਵਾਂਗ ਬੇਖੌਫ਼ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਗੀਤ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ, ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।