chan suraj di wehngi - surjit patar

ਚੰਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵਹਿੰਗੀ - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ (ਸਾਰਾਂਸ਼)

"ਚੰਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵਹਿੰਗੀ" ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸ਼ਾਇਰ ਅਤੇ ਗਿਆਨਪੀਠ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਪਾਤਰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ, ਕੁਦਰਤ, ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਗਹਿਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸਰਲਤਾ ਅਤੇ ਸੂਖਮਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ 'ਚੰਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵਹਿੰਗੀ' ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਹੈ। 'ਵਹਿੰਗੀ' ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਾ ਜਾਂ ਡੰਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਸਿਰਿਆਂ 'ਤੇ ਭਾਰ ਲਟਕਾ ਕੇ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਰਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਪਾਤਰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ, ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ, ਚਾਨਣ ਅਤੇ ਹਨੇਰੇ ਦੇ ਚੱਕਰ, ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਹਾਅ, ਸੱਚਾਈ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਨੇ ਕਈ ਗਹਿਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਛੋਹਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

• ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਚੇਤਨਾ: ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਨ, ਸੂਰਜ, ਤਾਰੇ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

• ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਚਿੰਤਨ: ਪਾਤਰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਸਥਿਰਤਾ, ਮੌਤ, ਹੋਣੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇਕੱਲਤਾ ਬਾਰੇ ਡੂੰਘੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

• ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਸਰੋਕਾਰ: ਭਾਵੇਂ ਪਾਤਰ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਰੰਗਤ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀਆਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਦੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਰੰਗਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੂਖਮ ਟਿੱਪਣੀ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

• ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਬਿਰਹਾ: ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਬਿਰਹਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਨਾਜ਼ੁਕਤਾ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।

ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੂਖਮ, ਭਾਵੁਕ ਅਤੇ ਗੀਤਮਈ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਡੂੰਘੇ ਭਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਣ। "ਚੰਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵਹਿੰਗੀ" ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਹਿਲੂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਵਿਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ, ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਅਹਿਸਾਸ, ਇੱਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਨਮੋਲ ਸਬਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਕਾਵਿਕ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਹਿਰਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਦੀ ਹੈ।