DHYAN DARSHAN -OSHO

ਧਿਆਨ ਦਰਸ਼ਨ - ਓਸ਼ੋ (ਸਾਰਾਂਸ਼)

"ਧਿਆਨ ਦਰਸ਼ਨ" (Dhyan Darshan) ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਓਸ਼ੋ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਵਚਨਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਓਸ਼ੋ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਵੇਕਲੇ ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਧਿਆਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ, ਇਸਦੇ ਮਹੱਤਵ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਬਾਰੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਓਸ਼ੋ ਦਾ ਮੂਲ ਸੰਦੇਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਧਿਆਨ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਅਭਿਆਸ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਮਨੁੱਖ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ:

• ਧਿਆਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ: ਓਸ਼ੋ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਅਵਸਥਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਨ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਰਤਮਾਨ ਪਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਧਿਆਨ ਕਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਵੈ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।

• ਮਨ ਅਤੇ ਅਹੰਕਾਰ ਦੀ ਸਮਝ: ਓਸ਼ੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਡੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਸਾਡਾ ਮਨ ਅਤੇ ਅਹੰਕਾਰ (ego) ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਧਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਗੁੰਝਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਹੰਕਾਰ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

• ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਿਆਨ ਤਕਨੀਕਾਂ: ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧਿਆਨ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓਸ਼ੋ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ 'ਸਕ੍ਰਿਆ ਧਿਆਨ' (Active Meditations) ਵਿਧੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਕਨੀਕਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

• ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ: ਓਸ਼ੋ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵਿਅਕਤੀ ਧਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਹਰੀ ਹਾਲਾਤਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

• ਸੱਚ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਗਿਆਨ: ਓਸ਼ੋ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਤਾਬੀ ਗਿਆਨ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਾ ਰਹਿਣ, ਬਲਕਿ ਖੁਦ ਧਿਆਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਕੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ। ਇਹ ਜੀਵਨ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਹੈ।

ਓਸ਼ੋ ਦੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਸਿੱਧੀ, ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਰਲ ਅਤੇ ਆਮ ਬੋਲਚਾਲ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਉਦਾਹਰਣਾਂ, ਕਿੱਸਿਆਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਾਕ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। "ਧਿਆਨ ਦਰਸ਼ਨ" ਓਸ਼ੋ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਾਈਡ ਹੈ।