hawa ch likh harf- surjit patar

ਹਵਾ 'ਚ ਲਿਖੇ ਹਰਫ਼ - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ (ਸਾਰਾਂਸ਼)

"ਹਵਾ 'ਚ ਲਿਖੇ ਹਰਫ਼" ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸ਼ਾਇਰ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਪਾਤਰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਜੀਵਨ, ਕੁਦਰਤ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਗਹਿਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸਰਲਤਾ ਅਤੇ ਸੂਖਮਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ 'ਹਵਾ 'ਚ ਲਿਖੇ ਹਰਫ਼' ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਅਸਥਾਈਪਣ, ਨਾਜ਼ੁਕਤਾ ਅਤੇ ਅਣਦੇਖੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ ਭਾਵੇਂ ਹਵਾ 'ਚ ਲਿਖੇ ਹੋਣ, ਪਰ ਪਾਤਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਅਰਥ ਲੱਭ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਅਧੂਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਜਾਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਟੱਲ ਚਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਜੋ ਆਉਂਦੀ-ਜਾਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਆਪਣਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਛੱਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਨੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਛੋਹਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

• ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਬਿਰਹਾ: ਰੂਹਾਨੀ ਪਿਆਰ, ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਨਾਜ਼ੁਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ।

• ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਹਾਅ: ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੱਚ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼।

• ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਚਿੰਤਨ: ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਰਥ, ਮੌਤ, ਹੋਣੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇਕੱਲਤਾ ਬਾਰੇ ਗਹਿਰੇ ਵਿਚਾਰ।

• ਸਮਾਜਿਕ ਚੇਤਨਾ: ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ, ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਪਰ ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਹਾਲਾਤਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੂਖਮ ਟਿੱਪਣੀ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੂਖਮ, ਭਾਵੁਕ ਅਤੇ ਕਾਵਿਕ ਹੈ। ਉਹ ਬਿੰਬਾਵਲੀ ਅਤੇ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪਾਠਕ ਦੇ ਮਨ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। "ਹਵਾ 'ਚ ਲਿਖੇ ਹਰਫ਼" ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਹਿਲੂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਬਦ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਖਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ, ਬਲਕਿ ਅਹਿਸਾਸਾਂ, ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।