ਬੁੱਲ ਦਾ ਮਾਸ - ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ
ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦਾ ਨਾਵਲ "ਮੁੱਲ ਦਾ ਮਾਸ" ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਰਚਨਾ ਹੈ. ਇਹ ਨਾਵਲ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਂਡੂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਰਗ ਅਤੇ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਪਏ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਹੇੜੇ ਗਏ ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ, "ਮੂਲ ਦਾ ਮਾਸ" ਜਾਂ "ਜੜ੍ਹ ਦਾ ਮਾਸ", ਰੂਪਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਭੇਦਭਾਵ ਅਤੇ ਜਗੀਰੂ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵੀ ਵੇਚਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ.
ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਲੜਕੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਮਾਪੇ ਉਸਨੂੰ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕਿਸੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ. ਨਾਵਲ ਉਸ ਨਾਬਾਲਗ ਲੜਕੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ.
ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ. ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦਰਦ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਕੀਮਤ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ.
ਇਹ ਨਾਵਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਮਾਜਿਕ ਬਿਆਨ ਹੈ, ਦਬੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਹੈ ਜੋ ਸੁਣੀ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ. ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ, ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਅਤੇ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਵਲ ਜੁਗ ਬਦਲ ਗਿਆ ਨੂੰ 1974 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ.
