Punjab Da Ujarha - Sohan Singh Seetal

ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਉਜਾੜਾ' ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਭਾਵੁਕ ਪੁਸਤਕ ਹੈ ਜੋ 1947 ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਦਰਦਨਾਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਲੇਖਕ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸੁਣੇ ਅਸਲ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ।

ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂ:

• ਵੰਡ ਦਾ ਦੁਖਾਂਤ: ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਭਿਆਨਕ ਉਜਾੜੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ, ਬੇਘਰ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੰਜੀਦਗੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।

• ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਨੁਭਵ: ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਖੁਦ ਵੀ ਵੰਡ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ, ਬੇਬਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

• ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ: ਕਿਤਾਬ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵੰਡ ਨੇ ਸਿਰਫ ਜ਼ਮੀਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਵੰਡੀ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੱਸਦੇ-ਵੱਸਦੇ ਘਰਾਂ ਦਾ ਉਜਾੜਾ, ਫਿਰਕੂ ਨਫ਼ਰਤ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਦੂਰੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੱਤ ਹਨ।

• ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼: ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਜੋ ਕੁਝ ਦੇਖਿਆ-ਸੁਣਿਆ, ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਾਧੇ-ਘਾਟੇ ਦੇ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪੁਸਤਕ 1947 ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।