Sangam - nanak singh

ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਸੰਗਮ' ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਪਿਛੋਕੜਾਂ ਤੋਂ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਗਮ (ਮੇਲ) ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

'ਸੰਗਮ' ਨਾਵਲ ਦਾ ਸਾਰ

ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਣਜੀਤ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਰਣਜੀਤ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਗਾਂ ਦਾ ਚਿੱਤਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

• ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ: ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾ, ਪਿਆਰ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗੁੰਝਲਤਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਣਜੀਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸੁਰਜੀਤ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਿਆਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਆਰ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਮਾਤਾਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਹੈ, ਜੋ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।

• ਪਲਾਟ ਦਾ ਵਿਕਾਸ: ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਰਣਜੀਤ ਅਤੇ ਸੁਰਜੀਤ ਦਾ ਪਿਆਰ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ, ਸੁਪਨੇ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ ਵੱਖਰੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਪਿਆਰ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪਾੜੇ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

• ਸੰਦੇਸ਼: 'ਸੰਗਮ' ਨਾਵਲ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਪਿਆਰ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਮਾਜਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ, ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮਜ਼ਬੂਰੀਆਂ ਅਕਸਰ ਇਸ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਦਾ ਅੰਤ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਕੀਕਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਸੋਚਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।