Shiv kumar batavi samuchi kavita

ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਦਾ ਨਾਮ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਲਈ ਅਮਰ ਹੈ। 'ਸਮੁੱਚੀ ਕਵਿਤਾ' ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ 'ਲੂਣਾ', 'ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਪਰਾਗਾ', 'ਮੈਂ ਤੇ ਮੈਂ' ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਾਰਾਂਸ਼ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਹੈ।

ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸਾਰ

ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਨੂੰ 'ਬਿਰਹਾ ਦਾ ਸੁਲਤਾਨ' (ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਧਾਰਾ, ਰੋਮਾਂਟਿਕਤਾ, ਦੁੱਖ, ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਵਿਛੋੜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਹਨ।

• ਵਿਛੋੜਾ (ਬਿਰਹਾ): ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਦਰਦ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹਰ ਪਾਠਕ ਉਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

• ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਮਾਨਵੀਕਰਨ: ਸ਼ਿਵ ਬਟਾਲਵੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਚਿਤਰਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਦਰੱਖਤਾਂ, ਨਦੀਆਂ, ਚੰਨ ਅਤੇ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਮਾਨਵੀਕਰਨ' (personification) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

• ਔਰਤ ਦਾ ਦਰਦ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਔਰਤ ਦੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਟਕ 'ਲੂਣਾ' ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ।

• ਗੀਤਕਾਰੀ ਸ਼ੈਲੀ: ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਗੀਤਕਾਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਸੀ, ਜੋ ਆਮ ਪਾਠਕ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲੈਂਦੀ ਸੀ।

ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕਵਿਤਾ ਪਿਆਰ, ਵਿਛੋੜੇ, ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਸੰਗਮ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ।